فراموشي دوران كودكي به دوره هاي مختلفي تقسيم مي‌شود. همه ما تقريبا هيچ خاطره اي از سنين زير دو سال نداريم. اما برخي افراد به طور خارق العاده خاطرات دو الي 5 سالگي شان را به روشني ياد دارند. تاري خاطرات و به ياد آوردن روزهايي كه بيشتر درباره شان فكر يا بيان شده، طبيعي است. اما برخي افراد هيچ خاطره اي از دوران كودكي و گاه حتي نوجواني شان ندارند. آيا همچين چيزي امكان دارد؟

بايد بگوييم كه اين نوع از فراموشي به دلايل مختلفي اتفاق مي‌افتد. تقريبا فراموشي اجتناب ناپذير است؛ اما طبيعي هم نيست كه خاطرات مهم زندگي خود را به ياد نياوريم. همچنين يادآوري خاطرات تا قبل از سن 2 سالگي ممكن نيست. ولي برخي از افراد خاطرات بعد از اين سن را هم به ياد نمي‌آورند. در ادامه تمام جوانب اين موضوع را بررسي كرده ايم. 

 منبع: فراموشي دوران كودكي | چرا هيچي از كودكي يادم نمياد؟

چرا بعضي افراد هيچ چيز از دوران كودكي به ياد نمي‌آورند؟

ارتباط ما با جهان نيز برروي حافظه تاثير گذار است. كودكان جهان را به شكل ديگري مي‌بينند و به همين دليل با ورود به دنياي بزرگسالي بسياري از مسائل را فراموش مي‌كنند. اين نوع از ياد بردن گاهي به صورت ارادي و در مواردي غيرارادي است. اما علت فراموشي دوران كودكي چه مي‌تواند باشد؟

علل فراموشي دوران كودكي

به طور كلي، هنوز علت مشخصي براي اين پديده وجود ندارد. اما نظريه هاي متفاوت و گاهي متضاد، اين پديده را توجيه مي‌كنند. فراموشي دوران كودكي تا حدي طبيعي است و بخشي از فرايند رشد محسوب مي‌شود. عوامل رواني و جسماني زيادي در اين امر دخيل هستند، به همين جهت نحوه به يادآوري رويدادها براي هر كس تفاوت دارد. در ادامه عللي را كه موجب ناتواني فرد در به ياد آوري خاطرات دوران كودكي مي‌شوند را شرح داده‌ايم.

📌سلول هاي عصبي و فراموشي دوران كودكي

قطعا اين موضوع به ساختار و شيمي مغز مربوط خواهد بود. از بين رفتن سلولهاي عصبي قديمي كه از خاطرات نگهداري مي‌كنند؛ يكي از دلايل فراموشي دوران كودكي است. اين نظريه به نوروژنز معروف است و تقريبا در 6 سال اول زندگي اتفاق مي‌افتد. طبق اين نظريه سلول هاي عصبي جديد، سلولهاي عصبي قديمي ر كه مربوط به خاطرات هستند را پاك مي‌كنند.

📌ضربه جسماني

شايد شما هم ديده باشيد كه فردي در اثر تصادف و يا ساير اتفاقات، حافظه خود را به صورت موقت يا دائم از دست مي‌دهد. اين فراموشي، ناشي از خود ضربه يا شوك حاصل آن است. فراموشي دوران كودكي نيز شايد براثر ضربه يا آسيب جسماني در دوران كودكي يا حتي بزرگسالي اتفاق بي‌افتد.

📌آسيب رواني يا تروما

هميشه آسيب مربوط به جسم نيست. برخي از حوادث و اتفاقات به روان، ضربه مي‌زنند و ايجاد تروما مي‌كنند. يكي از عوارضي كه تروما ايجاد مي‌كند؛ اختلال در حافظه يا فراموشي است. در اين شرايط مغز تلاش مي‌كند؛ تمام خاطرات بد دوران گذشته را فراموش كند. گاهي موفق هم مي‌شود و فرد بخشي يا همه خاطرات تلخ را فراموش خواهد كرد. گاهي اين فراموشي ارادي است و گاهي فرد در آن هيچ نقشي ندارد.

به عنوان مثال شخصي كه در كودكي مورد آزار جنسي قرار گرفته، تلاش مي‌كند اين موضوع را انكار كرده و آن را از حافظه خود پاك كند. برخي از اتفاقاتي كه باعث فراموشي كودك مي‌شوند؛ شامل موارد زير هستند.

🔸سواستفاده جنسي

🔸طلاق والدين

🔸فرزند خواندگي

🔸مرگ والدين

🔸خشونت فيزيكي

🔸ابتلاي يكي ار اعضاي خانواده به اختلالات رواني

📌عدم اهميت به خاطرات

همه ما، خاطرات مهم و وقايع تاثيرگذار زندگي خود را حفظ مي‌كنيم. اين نوع از خاطرات يا در آينده ما تاثيرگذار هستند يا با مرور بيشتر آنها در حافظه ما باقي مي‌مانند. مسلما همه خاطرات دوران كودكي براي ما حائز اهميت نيستند؛ به همين دليل بعد از مدتي از ياد مي‌روند. پس فراموشي دوران كودكي در اثر عدم اهميت عاطفي خاطرات نيز ايجاد مي‌شود. بار هيجاني خاطرات در به ياد آوردن آن‌ها بسيار موثر است. براي مثال خاطراتي كه براي ما حس مثبت يا منفي بيشتري ايجاد كرده را بيشتر به ياد مي‌آوريم.

📌هوش | فراموشي كودكي

هوش و استعداد، در به ياد آوردن وقايع گذشته، نقش زيادي دارند. كساني كه از هوش بيشتري برخوردار هستند؛ خاطرات قديمي تري را با جزئيات بيشتري به ياد مي‌آورند. تفاوت در ميزان هوش افراد، به آن‌ها اين امكان را مي‌دهد كه خاطرات دوران كودكي خود را به ياد آورند يا خير!

📌نقش سن در فراموشي كودكي

احتمالا با افزايش سن، خاطرات بيشتري را از ياد ببريم. معمولا درگير مسائل بيشتر و مهم تري خواهيم شد و مانند گذشته، به دوران كودكي فكر نمي‌كنيم. با بالا رفتن سن جزئيات بيشتري را مخصوصا از دوران كودكي از ياد مي‌بريم و بعد از مدتي تقريبا آن را فراموش مي‌كنيم. مغز تا قبل از 6 سالگي در حال رشد است و شايد قادر به ثبت و نگهداري بسياري از اطلاعات نباشد. بعد از آن نيز عوامل زيادي در بازگرداني خاطرات موثر باشند.

📌رشد شناختي

علاوه بر رشد جسماني در دوران كوكي، تغييراتي تحت عنوان رشد شناختي نيز به وجود مي‌آيند. در طي فرايندي، سلول هاي عصبي جديدي در هيپوكامپ مغز ايجاد مي‌كنند كه حافظه اوليه را مسدود كرده و مغز دچار تغييراتي مي‌شود. مسدود شدن حافظه اوليه، شايد باعث از بين رفتن بخشي از خاطرات شود.

نظريه هاي مختلف در خصوص فراموشي دوران كودكي

دانشمندان زيادي در حوزه حافظه به تحقيق و نظريه پردازي پرداخته اند. براي مثال فرويد اين موضوع را به دليل سركوب و انتقال خاطرات به بخش ناهشيار مغز مي‌داند يا كوليه و استرري فراموشي دوران كودكي را ناشي از رشد ناكافي مغز و روان كودك مي‌دانند. گابريل و هارلن نيز، زبان را در اين مورد موثر دانسته و معتقدند به دليل گنجينه محدود لغات، اين اتفاق مي‌افتد. مباني اسلامي نيز در اين خصوص مطرح است. در متون اسلامي، فراموشي دوران كودكي را ناشي از تجرد روح مي‌دانند.

براي جلوگيري از فراموشي دوران كودكي چه بايد كرد؟

ما به يادآوري خاطرات خوب گذشته نياز داريم. حتي به يادآوردن خاطرات كودكي در مواردي در آينده ما نيز موثر خواهد بود. براي جلوگيري از وقوع فراموشي دوران كودكي مي‌توان اقداماتي انجام داد. قراردادن ذهن در همان شرايط و فضا، يادآوري را براي افراد راحت‌تر خواهد كرد. همچنين ثبت دقيق خاطرات دوران كودكي، راه ديگري است كه مي‌توان اين موضوع را به تعويق انداخت. مرور عكس هاي قديمي و صحبت با ديگران در اين مورد، كمك بزرگي به افراد خواهد كرد. اگر براي به يادآوري خاطرات دوران كودكي خود نياز به كمك داريد از يك پزشك متخصص يا يك روانشناس كمك بگيريد.

سخن پاياني

اغلب كساني كه بيان مي‌كنند؛ هيچ چيز از دوران كودكي خود به ياد نمي‌آورند، در حال سركوب كردن اين خاطرات هستند. احتمالا براي آنان دوران كودكي، يادآور خاطرات ناگواري است كه آنها قادر به كنترل‌شان نيستند و يا آنها را نمي‌پذيرند. راه حل اين موضوع، مراجعه به روانشناس و كمك گرفتن از آن است. تا بتوان با اين موضوع كنار آمد.

براي دريافت مشاوره در زمينه فراموشي دوران كودكي مي‌توانيد در هر ساعت از روز براي مشاوره تلفني از طريق شماره 02191002360 و يا از طريق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو تماس حاصل نماييد.

سوالات متداول